Het ebolavirus en vliegverkeer: waar moet je rekening mee houden?

Het ebolavirus heeft inmiddels al ruim vierduizend levens gekost. Hiermee is deze uitbraak de grootste in de geschiedenis; de uitbraak wordt zelfs al de grootste medische bedreiging sinds het uitbreken van aids genoemd. De ziekte is zeldzaam maar dodelijk en is daarnaast besmettelijk via menselijk contact. Meerdere luchthavens hebben daarom al maatregelen getroffen. Maar hoe groot is het risico op besmetting nu precies en waar moeten wij in het westen rekening mee houden op het moment dat we in de komende periode op reis gaan?

Wat is ebola en hoe verspreidt het zich?

Ebola is een dodelijke virusziekte waarbij ernstige afwijkingen in het bloed veroorzaakt worden. Hierdoor ontstaan inwendige bloedingen. De ziekte is in maar liefst 25% tot 90% van de gevallen dodelijk. Er is nog geen behandeling of vaccin voor de ziekte op de markt verkrijgbaar.

Ebola komt voornamelijk voor in Centraal- en West-Afrika. De epidemie woedt voornamelijk in Guinee, Sierra, Leone en Liberia. Ook in Senegal en Nigeria zijn gevallen gemeld. Het virus kan zowel door mensen als door dieren worden doorgegeven; dit gebeurt wanneer je in contact komt met lichaamsvocht van besmette mensen of dieren. Het is via alle lichaamssappen overdraagbaar; urine, zweet, bloed, speeksel, sperma, ontlasting en moedermelk. Verspreiding van het virus via de lucht is nog nooit aangetoond.

De symptomen in de eerste fase – ergens tussen de 2 en 21 dagen – zijn hevige koorts, hoofdpijn, spierpijn, keelpijn en gele ogen. In de tweede fase zijn de mogelijke symptomen diarree, braken, huiduitslag, bloedingen en moeite met ademhalen.

De risico’s van ebola

Wanneer loopt men risico om ook besmet te raken met het virus? Verpleegkundigen en artsen die besmette patiënten behandelen kunnen ook besmet raken met het virus door het intensieve persoonlijke contact met de patiënt en de mogelijke aanraking met lichaamssappen. De Amerikaanse arts Kent Brantly raakte op deze manier besmet met ebola. Hij mocht gelukkig het ziekenhuis uiteindelijk weer in levende lijve verlaten.

Collega’s van deze arts zouden mogelijk ook besmet kunnen zijn indien zij met hem samengewerkt hebben. En wat te denken van de plekken die deze besmette personen hebben bezocht op weg naar het westen? Over de vraag hoe goed het virus buiten een mens om kan overleven verschillen de meningen. Op gladde oppervlakten zoals metaal en glas zou het virus in ieder geval wel gemakkelijk een aantal uur kunnen overleven. Het virus is slecht bestand tegen licht, hitte en lage luchtvochtigheid, en zou door de meeste desinfectanten gedood moeten worden. Toch kunnen specialisten niet garanderen dat vluchten waarop besmette personen zitten of hebben gezeten geen enkel risico dragen.

Maatregelen op luchthavens

Steeds meer landen nemen daarom op luchthavens maatregelen om te voorkomen dat besmette mensen het land binnenkomen. Zo heeft Groot-Brittannië de controle inmiddels alweer aangescherpt op twee luchthavens bij Londen en op de Eurostar. Maar ook in Amerika wordt op vijf luchthavens streng gecontroleerd op ebola. De grootste luchthaven van Rome, het vliegveld Leonardo da Vinci, gaat zelfs een bunker bouwen voor vliegtuigpassagiers die met ebolaverschijnselen aankomen.

Er zijn inmiddels ook al stakingen geweest op het vliegveld LaGuardia bij New York. De vliegtuigschoonmakers hebben hun werk neergelegd, zij zijn namelijk van mening dat ze niet goed genoeg beschermd zijn tegen het virus. ‘We hebben te maken met braaksel. We krijgen ontoereikend materiaal om mee te werken, zoals handschoenen die scheuren,’ aldus een van de stakers. De luchthaven LaGuardia behoort overigens niet tot een van de luchthavens waar de ebolacontroles worden uitgevoerd.

De Rijksoverheid raadt met strengste af om naar Guinee te reizen vanwege de ebola-uitbraak. Hier zijn op veel plaatsen geen goede medische voorzieningen. Ook raadt de Rijksoverheid af om naar Kaapverdië en Gambia te reizen; deze twee landen hebben wel maatregelen getroffen om verspreiding van het ebolavirus tegen te gaan. Maar ook in deze twee landen zijn op veel plaatsen geen goede medische voorzieningen.

Schiphol treft geen maatregelen

Er komen op Schiphol overigens geen ebolacontroles, zo meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Er zijn namelijk geen directe vluchten op de landen in West-Afrika die zijn getroffen door het virus. Wel krijgen reizigers op directe vluchten van en naar Lagos (hoofdstad Nigeria) een tweetalige flyer uitgereikt met informatie over de dodelijke ziekte.

Mogelijke vertragingen wegens ebolacontroles?

De ebolacontroles kunnen vertraging op bepaalde luchthavens opleveren; houd hier dan ook rekening mee. Zo werd vlucht KL1176 recent twee uur aan de grond gehouden omdat er angst bestond dat een passagier besmet was met het dodelijke virus. Uiteindelijk bleek dit loos alarm.

In Amerika zijn de controles tot nu toe het strengst. Wanneer de controles uitwijzen dat passagiers met een Amerikaanse nationaliteit het virus mogelijk onder de leden hebben, worden zij meteen in de VS in quarantaine geplaatst. De passagiers worden al gescreend op het moment dat ze in West-Afrika op het vliegtuig stappen. De afgelopen maanden zijn zo’n 36.000 passagiers gecontroleerd waarvan 77 het vliegtuig niet in mochten.

Geschreven door: Team Vlucht-vertraagd.nl